دانشکده هنر و معماری
پایان نامهی کارشناسی ارشد در رشته ی
شهرسازی (برنامه ریزی شهری)
ارزیابی طرح های بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری با رویکرد برنامه ریزی مشارکتی
(نمونه موردی: محله مهدی آباد قصردشت-شیراز )
استادان راهنما:
آقای دکتر عبدالرضا پاکشیر
خانم دکتر مهسا شعله
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
سودمندی رویکردهای مشارکتجویانه و استفاده از مشارکت مردمی در پروژههای نوسازی و بهسازی بافتهای فرسوده شهری، امری انکارناپذیر است به طوری که، امروزه ارگانهای دولتی، مقامات تصمیمگیرنده و مجریان طرحها، همگی به این موضوع واقف شده اند که حضور و مشارکت مردم در امور شهر به ویژه در ارتباط با بافتهای فرسوده، نقش اصلی را در تحققپذیری این طرحها ایفا مینمایند. بهسازی شهری از طریق تصمیمگیری مشارکتی در سطح محلی امکان پذیر میگردد. در این راستا هدف اصلی این پژوهش تحلیلی- پیمایشی ارزیابی طرح بهسازی و نوسازی مشارکتی محله مهدی آباد، به منظور سنجش میزان موفقیت این طرح در بهبود وضعیت محله و کیفیت زندگی ساکنان آن، از زمان اجرا تاکنون میباشد. بدین منظور پس از بررسی ادبیات نظری و سوابق تحقیق، معیارها و شاخصهای موثر بر بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری با رویکرد مشارکتی استخراج شده و سپس این معیارها در یک مدل سنجش بنا به موارد مذکور امکانات و محدودیت های پژوهش، وضعیت نمونه موردی و اهداف طرح مصوب و پژوهش پالایش و دسته بندی شدند. سپس به مقایسه تطبیقی شاخصهای بهسازی و نوسازی مشارکتی با وضع موجود محله پرداخته شد. جهت ارزیابی شاخصهای ذهنی از پرسشنامه و جهت ارزیابی شاخصهای عینی با استفاده از نقشه، آمارهای موجود و برداشتهای میدانی، محدوده مورد نظر مورد بررسی قرار گرفت و نتایج حاصله با میزان استاندارد شاخصها مقایسه شد و مطابق با مقیاس طیف لیکرت ارزشگذاری شدند. برای بررسی و ارزیابی طرح مصوب محله نیز اهداف و مقاصد اعلام شده در طرح با استاندارد طرحهای بهسازی بافت فرسوده (مبانی نظری پژوهش) و وضع موجود محله مقایسه شد. همچنین طرح مصوب محله، از دیدگاه ساکنان و مدیران و مسئولین شهری نیز ارزیابی شد و میزان موفقیت طرح در جلب مشارکت مردمی سنجیده شد. با توجه به نتایج حاصله میزان موفقیت و اثرگذاری طرح از زمان اجرا تاکنون، ضعیف ارزیابی میشود که با توجه به اینکه طرح هنوز در مراحل اولیه اجرا میباشد، فرصت برگشت و اصلاح مسیر وجود دارد.
واژ‌گان کلیدی: مرمت شهری، بافت فرسوده، بهسازی و نوسازی، برنامه ریزی مشارکتی، محله مهدی آباد شیراز.
فهرست مطالب
موضوع………..شماره صفحه
1 -کلیات تحقیق… 2
مقدمه. 2
1-1- طرح مسئله. 2
1-2- اهمیت موضوع. 3
1-3- ضرورت انجام پژوهش…. 6
1-4- انتخاب عرصه پژوهش…. 7
1-5- معرفی طرح مصوب محله. 9
1-6- اهداف پژوهش…. 9
1-7- سوالات پژوهش…. 10
1-8- پیشینه پژوهش…. 10
1-9- فرضیات تحقیق.. 12
1-10- روش تحقیق.. 13
1-11- مراحل تحقیق.. 13
1-12- روش و ابزار گردآوری اطلاعات… 15
1-13- جامعه آماری و تعداد نمونه و روش نمونه گیری.. 15
1-14- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات… 16
1-15- مفاهیم و اصطلاحات… 16
2 – مروری بر متون مرتبط با موضوع پژوهش و ادبیات تحقیق… 20
مقدمه. 20
2-1- مرمت شهری.. 20
2-1-1- روایتهای سه گانه مرمت شهری.. 21
2-1-2- زبان مرمت شهری و استعاره فرسودگی شهر. 23
2-1-3- نظریه های بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری.. 27
2-1-3-1- نظریه اعیان سازی.. 27
2-1-3-1-1- شکاف اجاره املاک… 28
2-1-3-1-2- شکاف قیمت… 30
2-1-3-2- نظریه محرومیت زدایی و راهبرد برنامه ریزی اجتماعی.. 31
2-1-3-3- الگوی جایگزینی.. 32
2-1-3-4- الگوی پالایش شهری.. 32
2-1-3-5- راهبرد خودکفایی و خود تنظیمی.. 33
2-1-3-6- طرح تجمیع.. 33
2-1-3-7- استفاده از سرمایه اجتماعی راه حلی پایدار در حل مسئله بافتهای فرسوده 35
2-1-3-8- دیدگاه توسعه پایدار در مرمت شهری.. 36
2-1-4- انواع فرسودگی.. 37
2-1-5- انواع بافت های فرسوده 39
2-1-5-1- بافت های شهری دارای میراث تاریخی- فرهنگی.. 39
2-1-5-2- بافت شهری فاقد میراث تاریخی و فرهنگی.. 39
2-1-5-3- بافتهای فرسوده روستایی- شهری.. 39
2-1-5-4- بافت های حاشیه ای.. 40
2-1-6- ویژگی بافت های فرسوده 40
2-1-7- معیارها و شاخص های فرسودگی.. 42
2-1-7-1- معیارهای تعیین بافت های فرسوده بر اساس مصوبه شورای عالی شهرسازی.. 45
2-1-8- « تجدید نسل» به عنوان راهبردی برای مرمت و حفاظت شهری.. 45
2-1-8-1- تکوین نگرش تعاملی.. 46
2-1-8-2- فرهنگ محملی برای بازآفرینی.. 47
2-1-8-3- محیط زیست، قیدی برای بازآفرینی.. 47
2-1-8-4- صنعت زدایی، مجال و ضرورتی برای بازآفرینی.. 48
2-1-8-5- خدماتی شدن، «بازآفرینی شهری» و تجدید ساختار کالبدی- کارکردی.. 49
2-1-8-6- توسعه از درون، «بازآفرینی» و بازگشت به شهر. 49
2-1-9- مداخله در بافت های فرسوده 50
2-1-9-1- محتوای مداخله در بافت های فرسوده 50
2-1-9-2- اهداف مداخله در بافت های فرسوده 52
2-1-9-3- رویکردها و روشهای مداخله در بافتهای شهری.. 52
2-1-10- جمع بندی.. 55
2-2- رویکرد مشارکتی.. 57
2-2-1-مفاهیم وتعاریف مشارکت… 57
2-2-2- انواع مشارکت… 58
2-2-2-1- نقش مردم. 58
2-2-2-1-1- مشارکت فعال.. 58
2-2-2-1-2 – مشارکت منفعل.. 59
2-2-2-2- موقعیت مردم (در قبال طرح ها وبرنامه ها) 59
2-2-2-2-1- مشارکت انگیزشی.. 59
2-2-2-2-2- مشارکت تعاملی.. 60
2-2-3- طبقه بندی الگوهای مشارکت… 60
2-2-3-1- برحسب نوع مشارکت… 61
2-2-3-1-1- مشارکت در تصمیم گیری ومدیریت… 61
2-2-3-1-2- مشارکت درتامین مالی هزینه انجام طرحها 62
2-2-3-1-3- مشارکت در تامین نیروی انسانی.. 62
2-2-3-2- برحسب زمینه مشارکت… 63
2-2-3-3- برحسب نوع سازماندهی.. 63
2-2-4- طیف مشارکت ها 64
2-2-4-1- مقیاس کلان (بخش دولتی) 64
2-2-4-2- مقیاس میانی( بخش خصوصی) 65
2-2-4-3- مقیاس خرد (نهادهای محلی) 66
2-2-5- نظریه های شهرسازی برنامه ریزی مشارکتی.. 66
2-2-5-1- نظریه جیمز میجلی.. 67
2-2-5-2- نظریه شری ارنشتاین.. 68
2-2-5-3-نظریه اسکات دیوید سون.. 70
2-2-5-4-نظریه دیوید دریسکل.. 71
2-2-5-5-نظریه میانجی گری.. 73
2-2-6- ارزیابی نظریه های شهرسازی مشارکتی در زمینه نوسازی بافتهای فرسوده 75
2-2-6-1- معیارهای ارزیابی نظریه ها 76
2-2-6-2- دسته بندی نظریه ها با توجه به شرایط ایران.. 77
2-2-6-3- بررسی نظریه های مشارکتی بافت فرسوده و تلفیق آنها با شرایط ایران.. 78
2-2-7- دیدگاههای مشارکت… 79
2-2-7-1- رهیافت ابزاری.. 79
2-2-7-2- رهیافت توسعه ای.. 80
2-2-7-3- مشارکت بعنوان حق مردم. 80
2-2-8- مشارکت و برنامه ریزی محله- مبنا 82
2-2-8-1- مشخصات نهاد مشارکت محله ای.. 83
2-2-8-2- الزامات تشکیل نهاد مشارکت محله ای.. 85
2-2-8-3- مزایای مشارکت مردم در برنامه ریزی محله. 85
2-2-9- جمع بندی.. 87
2-3- بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری با رویکرد مشارکتی.. 88
2-4- سوابق تحقیق.. 90
2-4-1- تجربیات موفق بهسازی و نوسازی مشارکتی بافت فرسوده 100
2-4-1-1- تجربیات جهانی بهسازی و نوسازی بافت فرسوده 100
2-4-1-2- تجربیات بهسازی و نوسازی بافت فرسوده در ایران.. 104
2-4-1-2-1- سنتز نهایی تجربیات بهسازی و نوسازی ایران.. 106
2-5- جمع بندی و نتیجه گیری.. 108
3- معرفی عرصه پژوهش و طرح مصوب… 119
مقدمه. 119
3-1- شناخت محدوده مورد مطالعه. 119
3-1-1- پیشینه تاریخی و وجه تسمیه. 120
3-1-2- شناخت ویژگی های جمعیتی و اقتصادی.. 121
3-1-3- تعیین و تدقیق محدوده مورد مطالعه. 121
3-1-4- بررسی نقش محدوده در شهر شیراز 123
3-1-5- جایگاه محدوده در طرح تفصیلی شهر شیراز 124
3-1-6- جایگاه محدوده در طرح بازنگری طرح تفصیلی.. 125
3-2- معرفی طرح مصوب محدوده مورد مطالعه. 125
4- شناخت تحلیلی عرصه پژوهش و تجزیه و تحلیل اطلاعات… 129
مقدمه. 129
4-1- روش شناسی تحقیق.. 129
4-1-1- روش تحلیل اطلاعات حاصل از پرسش نامه. 130
4-1-1-1-تعداد درجات مقیاس لیکرت… 131
4-1-1-2-تعیین پایایی پرسشنامه. 132
4-1-2- روش تحلیل اطلاعات حاصل از برداشت های میدانی.. 133
4-2- مقایسه تطبیقی شاخص های بهسازی و نوسازی مشارکتی با وضع موجود محله. 133
4-2-1- بررسی وتحلیل شاخصهای کیفیت زندگی در محله. 134
4-2-1-1- بررسی وضعیت کالبد و ساختار شهری.. 135
4-2-1-1-1- وضعیت کاربری اراضی موجود. 135
4-2-1-1-2- میزان کمبود یا مازاد سرانه کاربری ها نسبت به سرانه استاندارد. 136
4-2-1-1-3- بررسی وضعیت حمل و نقل و شبکه معابر. 136
4-2-1-1-4-تعداد طبقات ابنیه موجود در بافت… 139
4-2-1-1-5- مساحت واحدهای مسکونی.. 141
4-2-1-1-6-تراکم محله. 141
4-2-1-1-7- تراکم ساختمانی.. 142
4-2-1-1-8- وضعیت فضای سبز و پارک های محله ای.. 142
4-2-1-1-9- وجود مسیرهای پیاده مناسب… 143
4-2-1-1-10- وضعیت آب و فاضلاب، تامین انرژی و خدمات ارتباطی.. 143
4-2-1-2- بررسی وضعیت توسعه یافتگی اقتصادی.. 144
4-2-1-2-1- ترکیب شغلی اعضای خانوار 144
4-2-1-2-2- نرخ اشتغال.. 145
4-2-1-2-3- درصد شغل های محلی.. 145
4-2-1-2-4- درصد اراضی با کاربری تجاری و صنعتی.. 146
4-2-1-2-5- بررسی ارزش زمین و املاک محدوده 146
4-2-1-3- بررسی وضعیت سیمای شهری محله. 147
4-2-1-3-1- منظر و سیمای شهری محله. 147
4-2-1-3-2- کیفیت طراحی فضاهای عمومی محله (بدنه و کف سازی) 148
4-2-1-3-3- کیفیت روشنایی فضاهای عمومی و معابر محله. 148
4-2-1-4- بررسی وضعیت توسعه یافتگی فردی و اجتماعی.. 149
4-2-1-4-1- ترکیب سنی و جنسی اعضای خانوار 149
4-2-1-4-2- تعداد خانوار در واحد مسکونی.. 149
4-2-1-4-3- بعد خانوار 150
4-2-1-4-4- متوسط نفر در اتاق.. 150
4-2-1-4-5- نحوه تصرف مسکن.. 150
4-2-1-4-6- ترکیب سواد افراد. 151
4-2-1-4-7- میزان تعهد و مسئولیت پذیری.. 152
4-2-1-4-8- وضعیت همگونی اجتماعی جمعیت… 153
4-2-1-4-9- میزان تعاملات بین افراد. 153
4-2-1-5- توان باهمستان در حکمروایی.. 154
4-2-1-5-1- وضعیت شوراها و نهادهای محلی.. 154
4-2-1-5-2- میزان قدرت و نفوذ شورا و نهادهای محلی.. 154
4-2-1-5-3- وضعیت توجه نهادهای دولتی به تصمیمات محلی.. 155
4-2-2- بررسی وتحلیل شاخصهای فرسودگی در محله. 156
4-2-2-1- فرسودگی کالبدی.. 157
4-2-2-1-1- وضعیت دانه بندی بافت و درصد قطعات ریزدانه. 157
4-2-2-1-2- وضعیت نفوذ پذیری بافت و عرض معابر. 159
4-2-2-1-3-کیفیت ابنیه موجود و درصد قطعات با درجه فرسودگی بالا. 160
4-2-2-1-4-عمر بنا 163
4-2-2-1-5- نوع مصالح به کار رفته در ابنیه موجود در بافت… 163
4-2-2-1-6- کیفیت دسترسی به نیازهای روزمره 166
4-2-2-1-7- کیفیت دسترسی به حمل و نقل عمومی.. 167
4-2-2-2- فرسودگی محتوایی.. 168
4-2-2-2-1- شاخص های اقتصادی.. 168
4-2-2-2-2- شاخص های اجتماعی-فرهنگی.. 170
4-2-2-2-3- شاخص های زیست محیطی.. 172
4-2-3- بررسی وتحلیل شاخصهای سنجش مشارکت… 174
4-2-3-1- گروه های ذینفع و ذینفوذ. 175
4-2-3-1-1- سازمانهای دولتی (سیاستهای مردم گرا) 175
4-2-3-1-2- شهروندان (جنبش های مردمی) 176
4-2-3-1-3- متخصصین فنی (طرح های مردمی) 177
4-2-3-2- عوامل موثر بر میزان مشارکت… 179
4-2-3-2-1- عوامل فردی و روانشناسی.. 179
4-2-3-2-2- عوامل اجتماعی و فرهنگی.. 182
4-2-3-2-3- عوامل اقتصادی.. 183
4-2-4- جمع بندی شاخص ها 184
4-3- بررسی و ارزیابی طرح بهسازی و نوسازی مشارکتی مصوب محله. 188
4-3-1- شناخت و بررسی وضع موجود محله. 189
4-3-2- شناخت و طبقه بندی اهداف کلی و جزئی اعلام شده طرح مصوب محله. 189
4-3-3- مقایسه اهداف و مقاصد اعلام شده در طرح مصوب با استانداردهای جهانی.. 190
4-3-4- مقایسه اهداف طرح مصوب با وضع موجود محله. 192
4-3-5- ارزیابی طرح از دیدگاه ساکنان محله. 193
4-3-6- ارزیابی طرح از دیدگاه مدیران و مسئولین شهری.. 194
4-3-7- ارزیابی میزان موفقیت طرح در جلب مشارکت مردمی.. 195
4-3-7-1- میزان تمایل ساکنان به مشارکت در طرح و زمینه های مشارکت… 195
4-3-7-2- میزان مشارکت مردم در طرح.. 196
4-3-8- ارزیابی میزان موفقیت و اثرگذاری طرح.. 197
5 – جمع بندی، نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات و راهکارها 200
مقدمه. 200
5-1- پاسخ به سوالات و فرضیات پژوهش…. 200
5-2- جمع بندی.. 204
5-3- بررسی مشکلات محله و ارائه راهکارهای پیشنهادی.. 205
5-3-1- تقویت اعتماد اجتماعی در محله. 207
5-3-2- دخالت دادن ساکنان در فرآیند تصمیم گیری.. 208
5-3-3- تشکیل ستادهای مردمی جهت رفع موانع و مشکلات محله (CBO , NGO) 208
5-3-4- افزایش رفاه عمومی و آسایش مردم. 208
5-3-5-توجه به منافع فردی.. 209
5-3-6- سودرسانی طرح ها به ساکنان.. 209
5-3-7- تامین منابع مالی.. 210
5-3-8- ایجاد دفاتر خدمات نوسازی در سطح محله. 211
پیوست 1- نمونه پرسشنامه مردم. 213
پیوست 2- نمونه پرسشنامه مسئولین و کارشناسان شهری.. 216
منابع فارسی.. 220
منابع لاتین.. 228
منابع اینترنتی.. 232
کلیات تحقیق
مقدمه
در این فصل سعی شده است که ضمن تعریف مسأله و بیان اصلی تحقیق، ضرورت انجام این تحقیق وعرصه پژوهش بیان گردد .سپس با ذکر اهداف، سئوالات اساسی تحقیق مطرح شده جهت بررسی ارائه میشود. در ادامه روش انجام تحقیق و گردآوری اطلاعات در جهت اثبات فرضیه و نیل به اهداف بیان میشود.
برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.
:: بازدید از این مطلب : 49
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
